Yunan bayramları etkinlik ve festivalleriyle Yunanistan tatilinizde zamanızı dolu dolu geçirebileceğiniz çok sayıda özel etkinliğe katılma imkanı sunar.

Yunanistan tatilinizi planlarken göz önüne alacağınız ülkedeki bayram ve tatil günlerini ve bu günlerde nelerin ve hangi etkinliklerin yapıldığı detaylı olarak bu yazımızda.

İçerik:

• Yunanistan'da tatil günleri
• Yunanistan'daki tatil ve bayramlar
• Yılbaşı
• Epifani / Theofania
• Kathara Deftera (Temiz Pazartesi)
• Ulusal Bağımsızlık Bayramı
• Paskalya
• 1 Mayıs İşçi bayramı
• Pentikosti / Hamsin Yortusu
• Kutsal Ruh günü / Agio Pnevma
• Kimisi tis Theotokou
• OXI Bayramı / HAYIR Bayramı 
• Noel Bayrami (Xristougenna)

Yunanistan'da tatil günleri

Yunanistan'daki tatillerin bazıları kanunen zorunludur ve diğerleri geleneksel tatillerdir. Çalışanlar için bazı istisnalar dışında zorunlu tatillerde çalışmak genellikle yasaktır. 

Yunanistan'da dini bayram günleri yıldan yıla farklılık gösterir. Milli bayramlar dışında şehir ve adaların kendi kurtuluş günleri kutlanır.

Ayrıca Yunanistan'da  her kilise belirli bir azize adanmıştır ve bu azizin isim günü genellikle bir Panigiri (şenlik) ve dini bir ayinle kutlanır. O gün, aziz ile aynı adı taşıyan kişiler, doğum günlerimizi kutladığımız gibi isim günlerini de kutlarlar. Bir köye gittiğinizde yerel halktan birine belirli bir kilise için Panigiri'nin ne zaman olduğunu sorun ve eğer kaldığınız süre boyunca olursa, kutlamaya katılın.

Yunanistan'daki tatil ve bayramlar:

1. Yılbaşı

Yeni yıl, yeni bir takvim yılının başladığı ve takvimin yıl sayısının bir arttığı zaman. Günümüzde en çok kullanılan takvim olan Miladi takvimin yeni yılı 1 Ocak'a (Yılbaşı) denk gelmektedir. Yunanistan'da ve dünyada birçok ülke 1 Ocak'ı resmi tatil olarak belirlemiştir.

Yunanistan'da Yeni Yıl, Yunanlılar için büyük ve en önemli bayramdır. Çocuklar tarafından, evlerde, dükkanlarda, halka açık yerlerde vb. müzik aletleri eşliğinde Yeni Yıl İlahileri (Kalanda) söylenir.

Çocuklar genellikle "Söyleyelim mi?" (Na ta poume?) diye sorar ve "Söyleyin" cevabından sonra “Mutlu Yıllar” ve “Seneye de” denilerek bitirilir. Yakın zamana kadar çocuklara ödül olarak hamur işleri hediye edilmekteyse de günümüzde genellikle para verilmektedir.

2. Epifani / Theofania

Bir dini bayramdır Ortodokslukta Teofani (Yunanca: Θεοφάνεια Theofaneia) olarak adlandırılır. İsa'nın doğumundan 12 gün sonra kutlanmasına atfen On ikinci gün bayramı olarak da anılır.

Epifani Hz. İsa'nın, mesih olduğunu müjdeleyen yıldızın belirmesiyle üç kralın peygamberi ziyaret ettiği ve vaftiz edildiği gün olarak kabul edilir.

Epifani Bayramı dolayısıyla Hz. İsa'nın vaftiz edilişini sembolize eden 'denizden haç çıkarma' törenleri düzenlenir. Törende, bir din adamı tarafından buz gibi sulara atılan haçı çıkarmak için Hristiyan gençler birbiriyle yarışıyor ve haçı çıkarmayı başaran kişinin bir yıl boyunca hastalık yüzü görmeyeceğine inanılıyor.

Kutlamaların nedenine dair Hristiyan mezhepleri arasında farklılıklar vardır. Katoliklik ve Protestanlıkta doğudan gelen üç müneccimin bebek İsa'yı ziyaret etmesini anarlar. Ortodokslukta Ürdün Nehri'nde İsa'nın vaftiz olması anılır. Ortodokslukta üç müneccimin ziyareti ise 6 Ocak'ta kutlanır.

3. Kathara Deftera (Temiz Pazartesi)

Kathara Deftera (Temiz Pazartesi) Yunanistan genelinde resmi tatildir, karnaval ve festival sezonunun bittiğine ve Paskalya'ya kadar olan Büyük Perhiz'in başladığına işaret eder. 

Paskalya'dan 41 gün önceye denk gelir. Büyük Perhiz'in başladığı gündür. Büyük Perhiz Arifesi Pazartesi, Yunanlar, uçurtma uçururlar, perhiznyemekleri yerler ve kutlamalar gerçekleştirirler.

Hava müsait olduğunda aileler Kutsal Pazartesi gününü dışarıda geçirirler, çocuklar uçurtma uçurur, piknikler düzenlenir. Oruç dönemini işaret ettiği için bu gün özel yiyecekler yenilir. Kırmızı et, kümes hayvanları eti, balık veya süt ürünleri tüketimi yapılmaz. Ancak, diğer bir çok lezzeti tatmak mümkündür: lagana (sadece bu gün yenilen özel bir mayasız ekmek türü), taramasalata (balık yumurtası salatası), dolmadakia (pirinç dolgulu üzüm yaprakları), kızartılmış ahtapot, gigantes pilaki (fırında pirişilmiş fasulye), deniz mahsulü salataları ve istiridye ve özel bir irmik pudingi olan halvas, bu lezzetlerden birkaçıdır.

4. Ulusal Bağımsızlık Bayramı

Yunanistan Ulusal Bağımsızlık Bayramı 25 Mart’ta kutlanılır ve Yunan halkının Osmanlı İmparatorluğu’na karşı 1821-1830 yılları arasında yürüttükleri ve bağımsız devletin kurulması ile sonuçlanan başarılı mücadelesinin başlangıç gününü temsil eder. Milli bir bayram olmasının yanı sıra, ayrıca dini açıdan Müjde Günü olarak da kutlanılıyor.

1821 Yunan Devrimi'nin kutlamaları her yıl 25 Mart'ta Yunanistan, Kıbrıs ve Yunan diasporası tarafından kutlanır ve  Evaggelismos tis Theotoku (Müjde Bayramı) Bayramı'na (Meryem'e İsa'nın doğumunun melek Cebrail aracılığı ile önceden bildirilmesi) denk gelir.

Bu gün Yunanistan ve Kıbrıs'ta resmi tatildir. Kutlamalar genellikle aynı gün veya bir önceki gün yapılan geçit törenlerini ve diğer kutlamaları içerir. En büyük etkinlikler sırasıyla 25 Mart'ta Atina'da ve Selanik'te düzenlenen askeri geçit törenidir.

5. Paskalya

Paskalya'nın tarihleri sabit değildir. Kutsal Cuma'dan Paskalya sonrası Pazartesi gününe kadar sürer. 
Kutsal Cuma günü kiliselerde Epitafeios (İsa'nın defin görüntüsünün yer aldığı kutsal kumaş) çiçeklerle süslenir. Epitafeios alayını, ellerinde tuttukları mumlarla ve ilahiler söyleyerek izleyen kalabalık ülkenin tüm şehir ve köylerinin yollarını doldurur.

Bunlar da ilginizi çekebilir:

 

 

Anastasi (Diriliş) / Yeniden Diriliş: Paskalya günü arifesi gece yarısında havai fişekler ve mumlar eşliğinde kutlanır.

Paskalya Günü: Geleneksel olarak Yunanlar Paskalya günü kuzu çevirme yerler. Gün boyunca süren kutlamalar, şarkı ve danslar içerir.

Yunan takviminde en önemli bayram olarak kabul görüp en geniş folklorik zenginliğe sahip Ortodoks Paskalya'sı (Pascha) Yunanistan'a özgündür.  Girit'ten Makedonya'ya kadar halk kültürünün gerek sembolik, gerekse içerik anlamda en canlı örneklerinin sergilendiği Paskalya ,ruhun ve doğanın yeniden doğuşunun müjdecisidir.

Yunanistan'daki en önemli dini bayram olan Yunan Ortodoks Paskalyası, Batı Paskalyası'ndan üç hafta önceye ya da sonraya denk düşebilir. Yunan ailelerinin bir araya geldikleri Kutsal Hafta, tören geçitlerini ve dini törenleri görmek, ayrıca Paskalya yiyeceklerinden tatmak için iyi bir ziyaret dönemidir. Bu kapsamda düzenlenen törenler ve kullanılan simgeler doğrudan Yunanistan'ın Bizans geçmişiyle bağlantılı olduğu kadar, bundan daha eski ve daha ilkel inançlarla da ilişkilidir. Paskalya Cumartesisi'nin gece yarısında şenlikler doruğa ulaşır. 

Paskalya kutlama zamanı değişebilen bir bayramdır. Kutlanması, bahar gündönümünden (ekinoks) sonraki ilk Pazar gününe denk gelir.  Yunanistan'ın tamamında Paskalya'dan önceki bir hafta Kutsal Hafta boyunca çok çeşitli adetler ve geleneklere tanık olunabilinir. Diriliş kutlaması hazırlıkları Kutsal Perşembe başlar. O gün, ev hanımları geleneksel olarak “tsorekia” adında özel kekler, bisküviler ve kırmızı boyanmış yumurtalar hazırlarlar. Yumurta yeniden doğuşu, kırmızı rengi ise İsa Mesih'in kanını sembolize eder. Geçmişte bir çok evde insanlar ilk kırmızı yumurtayı kötü ruhları uzaklaştırsın diye ikona rafına koyarlardı.

Cuma günü Kutsal Hafta'nın en kutsal günü olup, İsa Mesih'in haçtan indirilip defnedilmesine kadar olan süreci kapsayan, İsa Mesih'e olan özlemin doruk noktasıdır. Yas günü olduğu için o gün ev hanımları ev işi yapmaktan kaçınırlar. Kadınlar ve çocuklar kiliseye gidip akşam geçit töreninde yer alacak olan İsa Mesih'in tabut sehpasini çiçeklerle donatırlar. Cumartesi sabahı bayram yemeği için hazırlıklar başlar, “maghiritsa” olarak adlandırılan özel bir çorba pişirilir.

Gece yarısından az önce insanlar kilisede toplanarak, papaz tarafından dağıtılan “Kutsal Işık” ile beyaz mumlarını yakarlar. Sonunda “İsa Mesih dirildi” ilahisinin (Christos Anesti) söylenmesiyle iyi dilekler söylenir ve insanlar birbirlerini öperek selamlarlar.  İyi şans getirmesi için Kutsal Işık ile evlerinin ön kapısının üst kısmında üç defa haç işareti yaparlar. Sonra hep birlikte masanın etrafında toplanıp kırmızı yumurtalarını kırıp bir kez daha Christos Anesti söylerler.

Pazar sabahı özellikle Yunanistan'ın taşra kısmında kuzu çevirme yapılır ve insanlar gece geç saatlere kadar yemek yiyip dans ederler.

6. 1 Mayıs İşçi bayramı 

İşçi mücadeleleri için bir dönüm noktası olan 1 Mayıs Yunanistan'da resmi tatildir. Yürüyüşlerin de gerçekleştiği 1 Mayıs Yunanistan'da bayram havasında geçer.

7. Pentikosti / Hamsin Yortusu 

Hamsin Yortusu, Hristiyanlıktaki başlıca bayramlardan biri. Tarihi yıllara göre farklılık gösterip genelde Mayıs veya Haziran aylarına denk gelir. Paskalya'dan yedi hafta sonra, 50. günde kutlanır. (www.wikipedia.org)

Tarihi yıllara göre farklılık gösterip genelde Mayıs veya Haziran aylarına denk gelir. Paskalya'dan yedi hafta sonra, 50. günde kutlanır. Bu günün İsa'nın ölüp tekrar dirilerek göğe yükselişinden sonra Kutsal Ruh'un Havarilerin üzerine geldiği gün olduğuna inanılır. Hristiyanlığın dünyaya karşı vazifelerinin başladığı gün olarak kabul edilir.

8. Kutsal Ruh günü / Agio Pnevma

Kutsal Ruh bayramının günü  hareketlidir. Her zaman Paskalya'dan 7 hafta sonra bir Pazartesi günü kutlanır ve Pentekost Pazarından sonraki gündür. Bu gün, kamu hizmetleri ve birçok ofis çalışanı için bir tatildir.

Kutsal Ruh, Hristiyanlıktaki teslis inancının üçüncü ayağı. Baba ve Oğul ile birlikte Tanrı'nın ruhu olduğuna inanılır.

Yunanca Pneuma sözcüğü ruh anlamına gelir ve Yeni Ahit'te yaklaşık 400 kere kullanılır. Bu sözcük Yunancada bazen rüzgâr veya can anlamında da kullanılır ve Yeni Ahit'teki kullanımlarından en az 90'ı Kutsal Ruh'u kasteder. Bu sözcük Eski Ahit'te Kutsal Ruh anlamında 3 kez kullanılmıştır.

İncil'deki ayetlere göre Kutsal Ruh Tanrı'nın Ruhudur; Tanrı kendi Ruhunu İsa'ya iman edenlerin içine göndererek İnsanlarla barışır. İnsanlar artık bu dünyada iken görmedikleri Tanrıyı içlerinde olan kutsal Ruh vasıtası ile tanırlar ve Onun Ruhunun gücüyle kutsal olarak yaşayabilirler. İsa dünyadayken kendisine iman edenlere Babadan çıkan (Tanrıdan) Gerçeğin Ruhu içinize gelince sizi her gerçeğe yönlendirecektir demiştir.

9. Kimisi tis Theotokou 

Kimisi tis Theotokou en büyük Hıristiyan bayramlarından biridir ve her yaz 15 Ağustos'ta kutlanır.

Meryem'in ölümü kısaca Koimesis olarak da bilinir. Tanrıdoğuran Meryem'in "uykuya dalışı" ya da ölümünün anıldığı, Doğu Ortodoks Kilisesi, Doğu Katolik Kiliseleri tarafından kutlanan büyük bayramlardan biridir.

10. OXI Bayramı / HAYIR Bayramı 

OXI Bayramı Yunanistan'ın 28 Ekim 1940'ta İtalyan büyükelçisi tarafından Yunan diktatörü Ioannis Metaxas'a iletilen ültimatomunda yer alan İtalyan iddialarını reddetmesini anıyor.

Bu reddin sonucu, Yunanistan'ın  II.Dünya Savaşı'na girmesi ve 1940 Yunan-İtalyan Savaşı'nın başlamasıydı.  Bu tarih, her yıl Yunanistan ve Kıbrıs'ta resmi bir milli bayram olarak kutlanıyor.

11. Noel Bayrami (Xristougenna)

Noel, her yıl 25 Aralık tarihinde İsa'nın doğumunun kutlandığı Hristiyan bayramıdır. Ayrıca Doğuş Bayramı, Kutsal Doğuş veya Milat Yortusu olarak da bilinir.

Noel (Xristougenna), İsa'nın Doğuş Bayramı, Yunan Ortodoks Kilisesi'nin en sevinçli günlerinden biridir. Geleneksel olarak Noel tatili Yunanistan'da 6 Ocak'a Kutsal Epifani Bayramı'na (Theophany) kadar 12 gün sürmektedir. Noel tatiliyle ilgili, bazıları dünyanın diğer kültürlerinden “ithal edilen” (Noel günü hindi yenilmesi, Noel ağacı süslenmesi gibi) bir çok gelenek bulunmaktadır.

Yunanistan'da Noel kendini öncelikle günler öncesinden hazırlanan şehirlerdeki ışıklandırmalarla gösterir. Noel'e doğru yaklaşırken şehirler, kasabalar rengarenk bir ışık denizinde yüzer. Şehirlerin meydanları, meydanlarda Noel ağaçları, evlerin balkonları, oteller, mağazalar, kafeler ve restoranlar binlerce parıltılı süs ışıkları ile süslenir.

2022 yılı için Yunanistan'daki resmi tatil günlerine buradan bakabilirsiniz: