Yunanistan, Apokries döneminde bir çok renkli karnavallara ev sahipliği yapıyor. Özellikle İskeçe karnavalı Türk turistlerin de yoğun ilgisiyle karşılaşan İskeçe Karnavalına katılmak için Türkiye'den İskeçe'ye düzenlenen turlar bulunuyor.

Peki Yunanistan'da karnaval etkinlikleri ne zaman başlıyor? Yunanistan'in en ünlü karnavalları hangileridir?  Yunanistan'da karnavallarda neler yapılır?

Bu yazıda neler var?

• Yunanistan'da Apokries - Karnavallar 
• Kathara Deftera
• Patra karnavalı - Yunan Karnavallarının Kralı
• Xanthi (İskeçe) Karnavalı
• Skyros Karnavalı
• Tyrnavos Karnavalı
• Rethymno Karnavalı
• Yunanistan'da karnavallar hangi tarihte?
• İskeçe Karnavalı 2021 ne zaman?

Yunanistan'da Apokries - Karnavallar 

Yunanistan'da karnavallar önemli bir sanat ve eğlence şölenidir. Bu büyük şenlikler için yapılan hazırlıklar Yunanistan şehirlerini neşe ve heyecanla doldurur.

Karnaval denince ilk akla gelen Brezilya'daki Rio Karnavalı olsa da hemen yanıbaşınızdaki komşu ülke Yunanistan'daki Patra ve İskeçe'deki karnavallar birçok yönüyle Rio karnavalinden eksik kalmıyor.

Yunanistan'da karnaval sezonu, dev geçit törenlerinin ve renkli grupların ihtişamlı pazar geçitleriyle zirveye ulaşır.

Maskelerinizle, yüzünüzdeki renk renk boyalarla, dilinizde eğlenceli şarkılarla bu şenliklerde yer alabilirsiniz.

Sadece geçit törenlerini izlemek isteseniz bile, önünüze uzanan harika manzarayı kaydetmek için kameralarınızı ve cep telefonlarınızı açık tutun. Sadece birkaç günlüğüne, hatta birkaç saatliğine, olmayı hayal ettiğiniz kişi ya da her neyse olabilirsiniz. Bir prens veya prenses, mitolojik bir kahraman, bir balıkçı, bir kuş ve hatta bir deniz kabuğu. Sadece karar verin ve kostümlerinizi giyip sokağa çıkıp büyük karnaval kalabalığına karışın. 

“Apokries” adıyla anılan Yunanistan’ın karnaval mevsimi, özellikle maskeli balo, yemek, içmek ve dans etmek üzerinedir. 

Büyük Perhiz’in başlangıcı Temiz Pazartesi’den (Kathara Deftera) önceki 3 hafta Yunanistan’da Apokries – Karnaval dönemidir.  Büyük Perhiz’in (Hristiyanlıkta Paskalya döneminde, 40 gün boyunca hayvansal gıdaları yememek kaydı ile tutulan oruç)  başlangıcına kadar olan dönem “Apokries” – Karnaval dönemi olarak adlandırılır. Paskalya Bayramı’nın günleri sabit olmadığından yıldan yıla karnaval tarihlerinde de değişiklikler olmaktadır.

“Apokria” kelime anlamı olarak, et veyahut etten yapılmış ürünleri yemek ile “vedalaşma” anlamındadır. (Apo-kreo, etten uzaklaşma anlamına gelir).

Bu dönemin tüm bu olaylarının ve geleneklerinin kökeni pagandır ve antik Yunanistan ve antik Roma'da bulunur. Bu nedenle antik dönem festivallerinin bazı temel özellikleri günümüze kadar korunmuştur:

Karnaval resmi olarak Pazar gecesi “Triodion’un açılışı” ile başlar, Büyük Perhiz Triodion’u, Ortodoks Kilisesi’nin ilahileri ve üç kaside içeren ayin kitabıdır ve içerdiği ilahiler Büyük Perhiz'in ilk Pazar gününden Kutsal Pazartesi gününe kadar söylenir.

Takip eden Et Yenilen Pazar’a kadar oruç tutulmaz, o gün Paskalya’ya kadarki et yenilebilen son gündür. Bu haftanın, Tsiknopempti (Barbekü Perşembesi) olarak da anılan Perşembe günü, havadaki kızarmış et kokusunun yoğunluğundan dolayı Barbekü Perşembesi olarak da bilinir, aileler ve arkadaşlar tarvernalarda veya evlerde toplanıp büyük miktarda et tüketerek, Büyük Perhiz‘den on gün öncesi kutlama yaparlar.

Karnaval döneminin son Pazar günü, Peynir Yenilen Pazar, ya da Tyrofagos olarak anılır ve bu gün sadece süt ürünleri tüketilir. Peynir Yenilen Pazar, Büyük Perhiz öncesi son gündür ve takip eden Pazartesi günü, Kutsal Pazartesi’si, Büyük Perhiz’in başlangıcını işaret eder. Kutsal Pazartesi’den önceki hafta sonu Yunanistan genelinde karnavallar, kutlamalar düzenlenir, maskeli geçit törenleri, geleneksel kıyafetli yürüyüşler, ve bölgeden bölgeye değişen, kültürel mirasları çerçevesinde diğer geleneksel adetler sergilenir.

Kathara Deftera (Kutsal Pazartesi/Temiz Pazartesi)

Kathara Deftera (Temiz Pazartesi) Yunanistan genelinde resmi tatildir, karnaval ve festival sezonunun bittiğine ve Paskalya’ya kadar olan Büyük Perhiz’in başladığına işaret eder.  Hava müsait olduğunda aileler Kutsal Pazartesi gününü dışarıda geçirirler, çocuklar uçurtma uçurur, piknikler düzenlenir. Oruç dönemini işaret ettiği için bu gün özel yiyecekler yenilir. Kırmızı et, kümes hayvanları eti, balık veya süt ürünleri tüketimi yapılmaz. Ancak, diğer bir çok lezzeti tatmak mümkündür: lagana (sadece bu gün yenilen özel bir mayasız ekmek türü), taramasalata (balık yumurtası salatası), dolmadakia (pirinç dolgulu üzüm yaprakları), kızartılmış ahtapot, gigantes pilaki (fırında pirişilmiş fasulye), deniz mahsulü salataları ve istiridye ve özel bir irmik pudingi olan halvas, bu lezzetlerden birkaçıdır.

İşte başta Yunanistan’ın en büyük karnavalları Patra Karnavalı ve Xanthi (İskeçe) Karnavalı olmak üzere Yunanistan'daki karnavallar 

1. Patra karnavalı - Yunan Karnavallarının Kralı

Liman şehri olan Patra, Yunanistan’ın ve Avrupa’nın en büyük karnavallarından birine ev sahipliği yapar. Yunan karnavallarının “kral”ı Ocak ayında, kasaba tellaliyle başlar ve karnavalın son haftasonu zirve yapar. Patras karnavalı bir çok etkinliğe sahiptir: balolar, geçit törenleri, sokak tiyatrosu ve daha bir çokları. Karnavalin son günü olan Pazar günü halk doğa üstü rüyalardan çıkmışcasına çiçeklerle, sanatsal tasarımlarla ve satirik tasarımlarla, rengarenk kostümlerle eğlenceli yüksek sesli müziğin eşliğinde karnaval kralı ve kraliçesinin ihtişamıyla, Pazar günü geçit yapar. 

Patra karnavalına her yaştan binlerce katılımcıyla türünün Yunanistan'daki en büyük ve Avrupa'nın en büyük etkinliklerinden biridir. Bu karnaval tamamen İtalyan kökenlidir ve ülkenin geri kalanının pagan karnaval gelenekleriyle tamamen ilgisizdir. Yaklaşık 180 yıl önce başlayan Karnavalin, yerel burjuvazinin konaklarına atılan maskeli balolar sayesinde prestijli bir üne kavuştuğuna inanılıyor. Bir noktada, 1870'den itibaren burjuvazi, karnaval geçit törenlerinin inşasını da finanse etmeye başladı ve ilk geçit töreni ortaya çıktı. Patras karnavalı, kentin limanı ve 19. yüzyılın başlarında karnaval kutlamalarının ustaları olarak ün kazanan İtalya şehirleriyle olan ticari ilişkileri sayesinde gelişti. 20. yüzyılın ortalarında, karnaval bugünkü şeklini aldı, çünkü yerel halk bunu savaş sonrası yılların kasvetinden kaçmanın bir yolu olarak algıladı. 

2. Xanthi (İskeçe) Karnavalı

Trakya şehri olan Xanthi ülkenin en popüler karnavallarından birine ev sahipliği yapar. Xanthi karnavalı 1966 senesinde şehir aktivitesi olarak kentin çok kültürlü yapısından beslenen bir çok geleneksel ögeyi şehir karnavalına dahil etmesiyle başlamıştır. 

Xanthi karnavalında Kutsal Pazartesi’sinden önceki Cumartesi günü katılımcılar şarkı söyleyip dans ederek ana meydanda bir araya gelip tüm gece eğlenirler.

3. Skyros Karnavalı

Ege adalarından Skyros’ta düzenlenen karnaval keçi çanlarının çalmasıyla başlar. Bu sesler, başlıklı siyah cübbeleri ve omuzlarından saldıkları keçi postlarıyla, ihtiyar adam “geros” kostümü giyen adalı erkeklerin kemerlerine taktıkları çanlardan yükselir. Bu “ihtiyar adamlar” sokaklarda bireysel yada gruplar halinde koşup olabildiğince gürültü çıkarırlar, bu sesi duyan yerliler veya misafirler mutlaka “ihtiyar adam”ın şerefine kadeh kaldırmalı, içmeli ve birlikte dans etmelidir.

4. Tyrnavos Karnavalı

Yüz yıllık bir geçmişi olan Tyrnavos Karnavalı, Orta Yunanistan'daki en büyük ve en iyi karnaval olarak kabul edilir. Bazıları bunun yılın bu zamanının ilke ve geleneklerine bir hakaret olduğunu düşündüğü için güçlü bir saldırıya uğrayan tek karnavaldır. Ancak, festival onların kültürel geleneklerinin ayrılmaz bir parçası olduğu için, etkinliklerin yasaklanması, gizlice kutlayacak kadar ileri giden Tyrnavos halkını asla yıldırmadı. Zaman geçtikçe, karnaval biçim değiştirdi ve Karnaval sezonunun son Pazar günü ana geçit törenine katılmak için farklı karnaval müdavimleri ekipleri oluşturmak gibi yeni fikirlerle kendini yeniledi.
Maskeler ve süslü kostümler giyen, şehrin sokaklarını sular altında bırakan, dans eden katılımcılar bütün gece bir Karnaval atmosferinde eğlenir.

5. Rethymno Karnavalı

Rethymno'da her yıl, neredeyse bir ay boyunca şehir, eğlence dolu kutlamalara ev sahipliği yapıyor ve hayatlarının her anından zevk almayı sevdikleri için bu karnavala katılan yerlileri ve ziyaretçileri bir araya getiriyor. Geleneksel kafelerde (kafeneia) birlikte oturup “tsikoudiá” (rakı) içen, mantinádes” (Girit halk şarkıları) söyleyen gruplar göreceksiniz. Bütün kasaba büyük bir parti haline geliyor; Rethymno ve çevresinde gerçekleşen tüm şenlikleri organize etmek için insanlar birlikte çalışır. Her yıl karnaval kutlamalarının farklı bir teması vardır.

Her ne kadar Yunanistan’daki belli başlı karnavallar bunlar olsa da karnaval havası Yunanistan’ın diğer şehirlerinde de eksik olmaz. Karnaval düzenlenmeyen şehirlerde de yollarda maskeli, kostümlü kişiler, eğlence mekanlarında karnaval müziği eksik olmaz.

Yunanistan’daki karnaval şenlikleri üç gün sürer. Cuma akşamı başlayan karnaval şenlikleri eğlence açısından cumartesi akşamı doruk noktasına ulaşırken pazar günü öğle saatlerinde yapılan her yaştan insanların katıldığı meşhur geçit törenleriyle son bulur. 

2020 yılında pandemi nedeniyle yasaklanan Karnavalların bu yıl gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini henüz bilmiyoruz. Ama ilk fırsatta mutlaka bir Yunanistan’da bir karnavala katılmanızı tavsiye ederiz.

Yunanistan'da karnavallar hangi tarihte?

Paskalya Bayramı’nın günleri sabit olmadığından yıldan yıla karnaval tarihlerinde de değişiklikler olmaktadır.

Pandemi nedeniyle yasaklanmadığı takdirde 2021 yılı İskeçe, Patra ve Yunanistan'ın diğer şehirlerindeki karnavallar 12-14  Mart 2021 tarihleri arasında olacak.

İskeçe Karnavalı 2021 ne zaman?

Koronavirüs yasakları nedeniyle yasaklanmadığı durumda İskeçe Karnavalı 12 -14  Mart 2021 tarihleri arasında olacak