Asırlık bir geleneğe sahip olan Yunan mutfağı yemekleri esasen Akdeniz ama hem Doğu hem de Batı kültürlerinden büyük ölçüde etkilenmiş ve birçok ortak nokta paylaşmaktadır.

Türk mutfağıyla birçok benzerliği olan Yunan mutfağı etkisini Avrupa ve ötesine yaymaktadır. Yunan mutfağı dünyanın en iyi mutfaklarından biri olarak bilinir.

Yunanistan'ın mutfak kültürü

Yunan mutfağın felsefesi temel ve basit malzeme kullanımına dayanır. Yunan yemek sanatı Yunan toprağının, denizinin ve doğasının verdiği malzemelere dayanarak, ortaya en lezzetli ve muazzam tatları çıkarmaktır. Her mevsimin taze sebzeleri, kırsal bölgenin aromalı bitkileri, eşsiz sızma zeytin yağı, uzun sahil şeridi nedeniyle balıklar ve deniz ürünleri Yunan mutfağın temelidir. Uzun geleneksel ana yemek listesi dışında, Yunan mutfağın önemli bir parçası mezeleri, tatlıları ve uzo gibi içkileridir. Aynı zamanda sayısız sebzeli yemek çeşitlerinden dolayı vejetaryen diyete çok uygun mutfaklardan biridir Yunan mutfağı. 

Tarihte ilk yazılan yemek kitabi M.O. 320’de şair ve daha sonra gastronominin babası olarak bilinecek olan Yunan Archestratus tarafından yazılmıştır.

İşte Yunanistan tatilinizde mutlaka tatmanız gereken tadına bayılacağınız 30 muhteşem lezzet:

Ana Yemekler

1. Musakas (Musaka)

Musaka yemeği Akdeniz ve Balkanlar'ın ortak bir yemeğidir, fakat Yunanistan’ın geleneksel yemeklerinden biri olan Musaka bir başkadır. Hemen hemen tüm tavernalarında servis edilmektedir. Musaka, kızartılmış patlıcan, patates ve domates sosuyla sotelenmiş dana kıyma kremalı beşamel sos ile kaplanır.  Bu karşı konulmaz lezzet doyurucu olduğundan çok fazla yan yemeğe ihtiyacınız kalmaz! 

2. Gemista (Dolma)

Bir geleneksel Yunan yemeği daha. Türkiye’de de çok bilinen bir yemek. Yunan dolması da biber veya domates ile fırında veya tencerede yapılır. Harcı ise pirinç dışında kıyma, balık veya çeşitli sebzeler olabilir. Daha çok yaz yemeği olarak tüketilen bu yemeğin yanında üstüne zeytin yağı ve kekik serpiştirilmiş bir dilim feta (peynir) ile birlikte Yunanistan’ın en sevilen sofrası kurulmuş sayılır.  

3. Gyros (Yunan döneri)

En popüler Yunan street-food yemeği. Herkes sever. Büyük bir şişin üzerinde dönerek ve yavaşça pişen domuz veya tavuk veya nadiren bulunan dana ve kuzu eti ince ince kesildikten sonra ekmek ya da hafifçe kızartılmış pide arası, patates, soğan ve tercihen soslarla ve istek üzerine mezelerle servis edilir. 

4. Suvlaki (çöp şiş)

Popüler Yunan street-food yemeklerinden bir tane daha. Çöp şişe geçirilmiş kuşbaşı tavuk veya domuz eti suvlaki. Nadiren kuzu etiyle de bulunabilir. Tek veya pide içinde patates ve tercihen sos ile alabilirsiniz. Taverna ve restoranlar da  gerek ekmek arası gerekse porsiyon olarak dasunulmaktadır. 

5. Keftedes / Keftedakia (Köfte) 

Yunan köftesi vazgeçilemez “anne” yemeklerinden biri. Her evde yapılır ve herkes tarafından sevilir. Bol baharatıyla, özellikle de kimyon ve aromalı bitkilerle tercihe göre dana veya domuz kıymasıyla yapılır. Sade veya domates salçasıyla, patates veya pirinç ile servis edilir. Hem meze hem ana yemek olarak tüketilir.

6. Pastiçiyo (Fırında beşamelli makarna)

Pastiçiyo Yunanistan’ın geleneksel mutfağın temel tabaklarındandır. Musaka’nin alternatifi olarak da bilinir. Patlıcan ve patatesin yerini kalın makarna alır ve kıyma ilave edildikten sonra kremalı beşamel sos ile kaplanır. 

7. Horiatiki (Yunan salatası) 

İsmi üstünde bir salata, tam çevirisi köy salatası.  Yunan toprağın verdiği en temel sebzelerden oluşan bir salata. Domates, salatalık, soğan, zeytin, yeşil biber, zeytinyağıyla kekik, tuz, karabiber karıştırıldıktan  sonra üstüne bir dilim feta peyniriyle salatamız hazır. Başka ne olsun, tüm Yunanistan bir tabakta. Renkler, tatlar, kokular hepsi bir arada. Yaz sezonu ise malzemelerin %100 taze olması salatayı farklı bir seviyeye taşıyor. Ekmeği yağa bandırmak şart! 

8. Bugaça (Börek)

İnce ve çıtır çıtır yufkayla yapılan Yunan böreklerinden biri. Peynir, kıyma, ıspanak gibi çeşitli harçlarla ya sabah erken kahvaltı yerine ya da gece geç saatlerde eğlenceli ve içkili bir geceden sonra tercih edilir. Nedense bugaça ile kakaolu süt çok içilir. Küçük dörtgen parçalara bölünerek servis edilir. Yunanistan’ın tüm şehirlerinde bulunur ama özelikle Selanik şehri bu böreğin doğum yeri sayılır. Tuzlu harcı dışında bugacanın tatlı versiyonu da çok sevilir. Kremalı bugaça muhallebi ve toz şekeri içerir çikolatalı ise fındık ezmesi, ikisinin üstüne de tarçın serpiştirince ortaya bambaşka bir lezzet çıkar. 

9. Tiropita & spanakopita (peynirli ve ıspanaklı börek)

Yunanistan’ın her bölgesi kendi böreği ile meşhurdur. Börekler sabah kahvaltı yerine veya gün içinde atıştırmalık olarak tüketilen çeşitli böreklerdir. Tiropita (peynirli börek), spanakopita (ıspanaklı börek) ve pita ekiyle biten her sözcük börek anlamına geliyor. 

10. Papucakia (Patlıcan Dolması) 

Yine Yunan evlerinden eksik olmayan “anne” yemeği. Patlıcanlar ikiye bölündükten ve biraz fırında piştikten sonra üstüne sotelenmiş kıyma serpiştirilir ve beşamel sosuyla kaplanır. Evet biraz musakayı biraz da Türk imam bayıldı yemeğini andırır. İsminin tam çevirisi olan “küçük ayakkabı” adını şeklinden almıştır. Yanında bir dilim feta peyniri olmazsa olmaz. 

11. Stifado (bol soğanlı ve etli yahni)

Bu geleneksel yemeğin en özgün detayı bol soğan içermesindedir ve kısık ateşte uzun uzun pişmesindedir. Genelde dana etiyle yapılır ama daha özel tat ve durumlar için tavşan etiyle de yapılır. Bayram veya pazar öğlen sofraların özel yemeği sayılır.

12. Deniz ürünleri 

Yunanistan’ın uzun sahil şeridi nedeniyle geleneksel mutfağında balık ve deniz ürünleri olmaması imkânsız. Ahtapot, kalamar, çipura, levrek ve sardunya balığı en popüler deniz ürünlerinden bazıları. 
Mezeler

13. Dolmadakia (Sarma dolması) 

Türk-Yunan mutfağının ortak yemeklerden bir tane. Sade pirinçli (“yalancı dolma”) veya kıymalı olarak yapılan Yunanistan’daki 1 numara meze tabaklarından biri. Birkaç dilim limon ve yoğurt ile uzoya harika eşlik ediyor. 

14. Kolokithokeftedes (kabak köftesi) 

Genellikle dereotu, nane veya diğer çeşitli baharat kombinasyonları ile harmanlanmış rendelenmiş veya püre haline getirilmiş kabaktan yapılır. Cacık ile eşleştirildiğinde, serinletici tazeliği muazzamdır. 

15. Feta Saganaki (un ile kaplanmış ballı beyaz peynir) 

Yufka ile sarılan ve fırında pişirilmiş veya tavada kızartılmış beyaz peynir. Üstüne susam ile bal gezdirilerek sunulur. Tuzlu beyaz peynir ve tatlı bal arasındaki hassas denge büyüleyici bir tat yaratır. Tatlı mı tuzlu mu? Kimse tam söyleyemiyor!

16. Kefalotiri Saganaki (Kızartılmış peynir)

Tavada kızartılmış kefalotyri peyniri (sert kaşar peyniri). Peynir önce sudan sonra undan geçirilip tavada kızartılır. Üstüne susam serpiştirildikten sonra ve sunuma hazırdır!  Çok basit yapılışı tadından hiçbir şeyi eksik etmiyor. Peynir sevenler bayılacak.

Bu da ilginizi çekebilir:

17. Tirokroketes (kızartılmış top peynir) 

Bol yağda kızartılmış küçük top peyniri. Çıtır çıtır dışı ve içindeki erimiş kaşar peyniri çok farklı bir lezzet veriyor. 

18. Taramosalata (Tarama)

Pembemsi nefis taramosalatayı tatmak şarttır. Balık yumurtası zeytinyağı, kuru ekmek, patates, soğan ve limonla karıştırılarak kremsi hale gelinceye kadar iyice karıştırılır. Taramosalatanın tadı Balık yumurtası nedeniyle özeldir. Üstüne biraz zeytinyağı veya bir limon sıkmak en iyisidir. Cacık gibi en popüler Yunan mezelerinden biri.  

19. Caciki (Cacık)

Belki en meşhur Yunan mezesi. Her yemeğe eşlik edebilir. Süzülmüş yoğurt, sarımsak, dereotu, zeytin yağı ve tuz. Basit ve leziz! 

Tatlılar 

20. Amigdalota (Bademli kurabiye)

Yunanistan’ın meşhur kurabiye geleneğinde önemli yeri olan Amigdalota, sıcak bir fincan Yunan kahvesiyle mükemmel bir uyum sağlayan glütensiz bademli kurabiyedir. İster aile ister arkadaşlarla birlikte olsun, amigdalota sıcak ilişkilerin mutlu anlarını yansıtır. Bu yiyecek, Yunanistan'ın farklı bölgelerinde biraz farklılık gösterebilir ama tüm ülkede bulunan ve yapılan kurabiye türüdür. Ayrıca bu kurabiye “ergolavi” (müteahhitler) olarak da bilinir. İsmi büyük ihtimalle 60’larda müteahhit ile arazi sahibi arasında yeni bir bina için sözleşmelerin imzalandığı sırada ana ikram olduğu gerçeğinden geliyor. Her iki ismiyle de tüm Yunan evlerinde bulunan ve hemen hemen her Yunanlıya çocukluk anlarını hatırlatan, kolayca yapılan ama çok lezzetli olan bir kurabiyedir. 

21. Loukoumades (lokma)

Küçük yuvarlak şekilde kızgın yağda kızartılmış lokmalar Yunan tatlı mutfağın karşı konulmaz bir parçasıdır. Üstüne ister bal, ister eritilmiş çikolata, ister reçelle veya ceviz, tarçın ve dondurma ile deneyin lezzetine doyum olmaz. 

22. Revani 

Türkiye’de de bilinen ve çok tercih edilen bir tatlı revani. Yunanistan’da genelde portakal kabuğu rendesi ile ve şerbetle tatlandırılır. Çok tatlı olmadığı için gayet sevilir, özellikle de sıcak yaz günlerinde dondurma eşliğinde yenirse oldukça serinletici bir lezzettir. 

23. Simigdalenios Halvas (İrmik helvası) 

Az ve öz malzemeli bir tatlı. Dört bileşenin; yağ, irmik, şeker ve suyun harika bir kombinasyonudur. Bu sütsüz, tereyağsız ve yumurtasız tatlının mütevazı lezzetine şaşıracaksınız. 

24. Baklavas (Baklava)

Baklava Yunan şerbetli tatlıların arasında en popüleridir. Çoğunlukla fındık ve cevizle yapılır, daha hafif versiyonu isteyenler için de tereyağı yerine zeytin yağı kullanılır.

25. Galaktobureko (Şerbetli sütlü börek)

Galaktoboureko, Yunanistan’ın en geleneksel tatlılardan biridir. Asıl ismi sütlübörek anlamına gelen bu asırlık tatlı, eritilmiş tereyağı serpilmiş çıtır yufka arası muhallebi ile yapılır. Üstüne limon kokulu şerbet dökülür ve dolgun tadıyla ağız damağınızı şaşırtmaya hazιrdιr.  

26. Glika tou koutaliou (Kaşık tatlısı)

Bu tatlının ortaya çıkması pratik nedenlere dayanıyor, insanların hasattan kalan bol meyve ve sebzeleri koruma ihtiyacından. Yapılışı ise meyveleri şeker ile kaynattıktan sonra tatlı haline gelmesidir. Kolay görünmesine rağmen fazla zaman ve dikkat ister. Glika Tou Koutaliou için seçilen en popüler meyveler arasında üzüm, incir, vişne, portakal, karpuz gibi meyveler var. Kaşık tatlısı misafirperverliği simgeler ve porselen tabakta Yunan kahvesiyle ikram edilir. İsmi ise tatlı kaşığıyla servis edildiğinden gelmektedir. Bu tatlıyı reçellerden farklılaştıran nokta meyvelerin dağılmamasından ve olduğu gibi kalmasındandır. Yine de sabah kahvaltıda reçel yerine veya yaz mevsiminde dondurma ile de tüketilir. 

Bu da ilginizi çekebilir:

İçecekler 

27. Frape (Soğuk buzlu nescafe)

Selanik orijinli frape sıcak neskafenin soğuk hali ve yaz mevsiminin vazgeçilemez serinletici kahvesi. Yunan halkı frapenin Yunanistan’da keşfedilmesine dair söylentilere bayılıyor ve böylece Yunanistan’ın zengin kahve kültürünü doğruladığına inanıyor. Zaten Yunanistan’ın kahve kültürünün zengin olduğu tartışılmaz bir gerçek, kahve çeşitleri dışında bu ülkede kahve içmek bir dinsel törene dönüşmüştür. Sabah ilk kahve olarak tercih edilmesi kesin uyandırıcı ve enerji vermesindendir. 

28. Ellinikos (Yunan kahvesi)

Ellinikos, halen Yunanistan'da benimsenen en gözde kahve çeşididir. En çok neredeyse bal tatlısı anlamına gelen vari gliko, orta tatlı anlamına gelen metrios ve şekersiz - sketos olarak istenir. Bir bardak su ve mutlaka 1-2 lokum tanesiyle servis edilir.

29. Reçina (Beyaz Yunan şarabı) 

En eski Yunan şarap türlerinden olan reçinanın benzersiz tadının şarap kaplarının çam reçinesi ile kapatılmasından kaynaklandığına inanılıyor. Modern reçinaların çoğu düşük kaliteli ve seyreltilmiş şarapla yapılır. Fiyatından ve kalitesinden dolayı “öğrenci şarabı” olarak da bilinir ve genelde asitli içecekle seyreltilir. Bu, tabi ki, kaliteli reçina olmadığı anlamına gelmiyor. 

30. Çipuro ve Uzo (Yunan Rakı türleri)

İki belirgin Yunan içkisi daha. Çipuro her zaman üzümden yapılırken, uzo tahıllar gibi diğer tarım ürünlerinden de yapılabilir. Kural gereği uzo, içine soğuk su veya buz ilave edilen dar, uzun bardaklarda servis edilir ve kısa bir süre sonra suyun anason yağı ile etkileşimi sonucu uzonun süt rengi bir renk alır. 

Çipuro, daha güçlü bir tada sahip olmak için birçok kez damıtılır. Çipuroya tatlı ve karakteristik bir tat veren anasonun (uzo gibi) karakteristik tadı ve kokusundan hoşlanmıyorsanız, o zaman Çipuroyu anasonsuz alma seçeneğiniz vardır ki bu aslında orijinal çipuroyu temsil eder. İki içki de oldukça güçlüdür, bu yüzden hızlı ve çok miktarda içilmemeli.

BONUS: Yunanistan'da tadabileceğiniz en popüler lezzetler listemizi 30'da sonlandırsak da listemize mezelerden acılı peynir ezmeli "tirokafteri"yi sıcak mevsimlerin içeceği frape ile yarışan buzlu soğuk "fredo espresso"yu ve kış aylarının vazgeçilmezi  "rakomelo"yu (ballı, tarçın ve karanfilli anasonsuz rakı) eklemeden olmaz.

Afiyet olsun! / Kali Oreksi!

(Listemizi genişletmek ister misiniz? Aşağıdaki yorum alanından önerilerinizi bekliyoruz)